Swirly bokeh
Oude Sovjet lenzen zijn weer helemaal in, en de meest populaire is de Helios. De Helios lenzen zijn vandaag meer populair dan ooit door hun lage prijs en hun speciale karakteristieken. Wanneer ze correct gebruikt worden, kunnen ze een spectaculaire 'swirly bokeh' tonen en je fotografie wat specialer maken. Deze lenzen kunnen makkelijk aangepast worden aan moderne cameras met goedkope adapters die je overal kan vinden bij de lokale en online fotografiehandelaar. Er valt echter veel meer te vertellen over deze lenzen en hun speciale achtergrond.
De mooie swirly bokeh van de Biotar
Een stukje Helios geschiedenis
Na de Duitse invasie in de Sovjet Unie tijdens de tweede wereldoorlog, had het rode leger grote behoefte aan optische instrumenten. De bestaande fabrieken waren of onbereikbaar, zoals de Lomo fabriek in het bezette Leningrad, of konden de vraag niet bijhouden, zoals de FED fabriek.
De KMZ fabriek werd toen opgestart in 1942 nabij Moscow in Krasnogorsk, hetgene niet langer onder onmiddelijke bedreiging lag van de Duitse troepen.
Als onderdeel van het herstellen van Wereldoorlog II, had het leger van de Sovjet Unie het meeste van de bestaande uitrusting en producten van de Carl Zeiss fabrieken mee terug genomen naar de Sovjet Unie. Na het einde van de oorlog begon KMZ dan ook met het produceren van fotografische lenzen in 1945, gebaseerd op de specificaties van de lenzen van Carl Zeiss.
Aan het werk in de KMZ fabriek
Hier ontstonden de Helios lenzen, die een exacte kopie waren van de Carl Zeiss Jena Biotar. De Biotar, die oorspronkelijk werd ontworpen in 1927 als een 'Double Gauss' constructie, verscheen reeds op de markt in 1939. Na de Tweede Wereldoorlog gebruikte Zeiss de benaming Biotar niet langer meer, maar werden deze Gauss lenzen op de markt gebracht onder de naam Planar. De Helios 58mm f/2 was toendertijd een prima en betaalbaar alternatief voor de Biotar en werd dan ook veelvuldig geleverd als standaard lens voor de Zenit camara’s.
Het 'Double Gauss' lens ontwerp
Tot op vandaag zijn deze Helios lenzen nog steeds zeer populair en makkelijk te vinden. Net zoals de Biotar hebben ook de Helios 44 en Helios 40 en opmerkelijke ‘swirl’ in de bokeh. Hierdoor krijgen foto’s die gemaakt worden met deze lenzen een uniek karakter, hetgene zeer gesmaakt wordt onder de fotografen.
Er werden vele modellen geproduceerd tijdens en na De Tweede Wereldoorlog van zowel de Helios 40 als de Helios 44.
· Het eerste model was de Helios 40 (8,5cm f/1.5), geproduceerd eind 1961, deze had een zilveren behuizing met een M39 aansluiting en een rood symbool (red P) geprint op de voorkant. Dit waren de eerste prototypes enkel bestemd voor hooggeplaatste leden van de Communistische Partij en andere VIP's.
· Dan kwam de zilverkleurige Helios 40, ook met M39 aansluiting (1961-66).
· Er werd ook in dezelfde periode een zilverkleurige Helios 40T geproduceerd voor TV cameras.
· In 1970 werd de Helios 40 met M42 aansluiting geproduceerd.
· En uiteindelijk een zwarte Helios 40-2 (1971-87).
Tot op heden bestaat er nog een moderne versie van de zwarte Helios 40-2. Deze is beschikbaar in Rusland en bstaat voor verschillende camera-aansluitingen (Nikon F mount, Canon EF mount and M42 mount).
De Helios 40 85mm f/1.5
Van de Helios 44 zijn er zelfs nog meer modellen op de markt gebracht doorheen de geschiedenis;
· Ook bij deze Helios waren de eerste prototypes enkel bestemd voor hooggeplaatste leden van de Communistische Partij en andere VIP's. Deze zilverkleurige Helios 44 (5,8cm f2) werd geproduceerd rond 1965 en een rood symbool (red P) werd ook hier geprint op de voorkant.
· Later kwam de 44-2 op de markt, geproduceerd van 1971 tot 1983. Er was een zwarte versie (KMZ), een 'zebra' versie (MMZ) en een zilveren versie (JOV).
· Van 1986 tot 1993 werd de Helios 44-3 geproduceerd door MMZ.
· Toen kwam de modernere 44M op de markt(1979-82), en een heleboel varianten 44M-1, 44M-4 (1984-89), 44M-5 (1991), 44M-6 (1992), 44M-7 (1996).
· En uiteindelijk de 77M (50/1.8), die werd geproduceerd vanaf 1992.
De Helios 44 58mm f/2
Hoewel de Helios 44 niet langer in productie is, zijn er nog steeds moderne lenzen die gebruik maken van de 'Double Gauss' constructie en dus in zekere mate deze 'swilry bokeh' vertonen. De Sony FE 50mm f/1.8, de Canon EF 50mm f/1.8 en de Nikon 50 mm f/1.8D AF Nikkor zijn allen gebaseerd op deze constructie, uitgevonden door Zeiss.